İyot Nedir, Ne İşe Yarar?

İyot, balık ve süt ürünleri gibi bazı gıdalarda doğal olarak bulunan önemli bir mineraldir. Bazı tuz türlerine eklenebilir ve besin takviyesi olarak da karşımıza çıkar. Çoğu insan iyotlu tuzdan yeterli miktarda iyot alır (1). İyot takviyeleri ise çoğunlukla potasyum iyodür veya sodyum iyodür olarak yer alır. Bazı iyot takviyeleri ise deniz yosunundan elde edilir (2). İyot takviyeleri damla, kapsül ve tablet formlarda karşımıza çıkabilir.

İyotun yaklaşık yüzde 70 ila 80'i boyundaki tiroid bezinde bulunur. Geri kalanı kanda, kaslarda, yumurtalıklarda ve vücudun diğer kısımlarındadır. Vücudunuzda yeterli iyot yoksa hipotiroidizm (düşük tiroid hormon düzeyleri) gelişebilir (3).

Tuz iyotlu olduğundan Batı ülkelerinde iyot eksikliği nadir görülür. Bununla birlikte, dünya çapında tahminen 2 milyar insan iyot eksikliği riski altındadır ve yaklaşık 300 milyon insan tiroid bezi fonksiyon bozukluğundan muzdariptir (4).

İyot Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Hem erkekler hem de kadınlar için 14 yaşından itibaren önerilen iyot oranı 150 mikrogramdır. İyotlu tuzun kullanılmaya başlanmasından bu yana iyot eksikliği nadir görülür. Bununla birlikte, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı gruplar eksiklik riski altında tanımlanabilir (5):

• İyotlu tuz kullanmayanlar
• Hamileler
• Veganlar

İyot eksikliğinin hipotiroidizme neden olabileceğinden bahsettik. Hipotiroidizm ise şağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli semptomlara neden olabilir (6):

• Kilo almak
• Azalan enerji
• Uyku hali
• Kuru cilt
• Odaklanmada zorluk
• Depresyon
• Kabızlık
• Sürekli üşümek

İyot Ne İşe Yarar?

İyot, tiroid hormonları olan tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3)'ün önemli bir bileşenidir. Tiroid hormonları, protein sentezi ve enzimatik aktivite dahil olmak üzere birçok önemli biyokimyasal reaksiyonu düzenler ve metabolik aktivitenin kritik belirleyicisidir. Ayrıca fetüslerde ve bebeklerde iskelet ve merkezi sinir sistemi gelişimi için de gereklidir (7,8).

İyot eksikliği çocuklarda bilişsel ve motor gelişimi olumsuz etkileyebilir. Yetişkinlerde aynı zamanda IQ'yu düşürebilir ve üretkenliği etkileyebilir (9).

İyot, bakteriyel enfeksiyonları önlemeye veya tedavi etmeye yardımcı olmak için cilde uygulanan ilaçlarda bulunur. Antimikrobiyal özellikleri nedeniyle küçük kesikler veya sıyrıklar üzerinde etkili olabilir (10).