Kalsiyum Karbonat Nedir?

Kalsiyum karbonat (CaCO3), sindirim sırasında antiasit etkisi ile öne çıkan bir bileşiktir. Çiğnenebilir gıda takviyeleri içerisinde de sıkça karşılaştığımız bu madde sadece gıda olarak değil diğer endüstriyel alanlarda da karşımıza çıkmaktadır.

Kalsiyum Karbonat (CaCO3) Nedir?

Kalsiyum karbonat CaCO3 formülüne sahip kimyasal bir bileşiktir ve halk arasında kireç taşı olarak da bilinir. Kalsiyum karbonat toz formda, kokusuz, beyaz veya renksiz kristaller olarak görünür ve suda çözünmez. Kayalarda, kalsit ve aragonit minerallerinde bulunur. Ayrıca incilerin, deniz organizmalarının, salyangozların ve yumurtaların kabuklarında yaygın olarak bulunan ana bileşenlerdendir.

Kalsiyum karbonat, tarımsal kirecin aktif bileşenidir ve sert sudaki kalsiyum iyonları, kireç oluşturmak için karbonat iyonları ile reaksiyona girdiğinde oluşur. Tıbbi olarak kalsiyum takviyesi veya antiasit olarak kullanılır.

Kalsiyum Karbonat Çeşitleri

Kimyasal terimleri aynı olsa da, kalsiyumun formları saflık, beyazlık, kalınlık ve homojenlik dahil olmak üzere birçok açıdan farklılık gösterirler. Kalsiyum karbonat, insanlar tarafından bilinen en kullanışlı ve çok yönlü malzemelerden biridir.

Birçoğumuz ilk kez tahta tebeşiri kullandığımız okul yıllarında kalsiyum karbonatla tanışırız;

• Tebeşir, kalsiyum karbonat ile üretilmektedir.
• Kireç taşı olarak kalsiyum karbonat, biyojenik bir kayadır ve tebeşirden daha yoğundur.
• Mermer olarak kalsiyum karbonat ise, yüksek sıcaklık ve basınç koşullar altında tebeşir veya kireç taşının kristalleşmesi ile oluşan metamorfik bir kayadır. Büyük mermer yatakları Kuzey Amerika ve Avrupa'da bulunur.
• Gıda takviyelerine eklenen kalsiyum karbonat.

Kalsiyum Karbonatın Faydaları Nelerdir?

Kalsiyum karbonat, kalsiyum takviyelerinden biridir. Bir diğer kalsiyum takviyesi ise kalsiyum sitrattır. Her iki kalsiyum takviyesi de vücuda kalsiyum minerali sağlar.

Kalsiyum karbonat antiasit etkisi ile yemeklerden sonra oluşan sindirim zorluğuna yardımcı olabilir. Genellikle emilebilir ya da çiğnenebilir forma sahip kalsiyum karbonat takviyeleri sindirimin rahatlamasını sağlar.

Kalsiyum Faydaları

Birçok insan kemiklerini güçlendirmek için kalsiyum takviyeleri kullanır. Kalsiyumun kemikler üzerindeki etkisi ortada olsa da aslında farklı faydaları da vardır. Kalsiyum takviyeleri kadınlarda postmenopozal dönemde oluşabilecek kemik kaybını önlemeye yardımcı olabilirler. Kalsiyum eksikliği bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Yetişkinler için, vücutta çok az kalsiyum bulunması osteoporoz veya kolayca kırılan zayıf ve gözenekli kemikler geliştirme riskini artırabilir (1).

En önemlisi de vücudun kalsiyumu emebilmesi için D vitaminine ihtiyacı vardır. Vücutta D vitamini düşükse, kalsiyum açısından zengin bir diyetten bile tam olarak yararlanılamayabilir (2). Kalsiyumun diğer başlıca faydaları aşağıdaki gibidir:

• Kalsiyum normal enerji oluşum metabolizmasına katkıda bulunur.
• Sindirim enzimlerinin normal fonksiyonuna katkıda bulunur.
• Hücre bölünmesinde ve özelleşmesi sürecinde görevi vardır.
• Kemikler kadar dişlerin korunması için de gereklidir.

Kalsiyum Karbonat Nasıl Kullanılır?

Kalsiyum karbonat gıda takviyesi olarak kullanılır. Antiasit, fosfat bağlayıcı veya tıbbi tabletler için baz malzeme olarak kullanılmaktadır. Kalsiyum mineralinin referans günlük alım miktarı 800 mg’dır. Takviye olarak kalsiyum karbonat kullanacaksanız doktorunuzun tavsiye ettiği miktarlarda ya da ürün üzerindeki kullanım talimatlarında belirtilen şekilde kalsiyum karbonat tüketmeniz gerekir.

Kalsiyum karbonat kabartma tozu, diş macunu, tatlı karışımları, hamur ve şarap gibi ürünlerde de bulunmaktadır. Kalsiyum karbonat, tarımsal kirecin aktif bileşenidir ve hayvan yemlerinde kullanılır. Ayrıca su ve atık arıtma yoluyla çevre temizleme de kullanılmaktadır.

Endüstriyel amaçlar için olan şekliyle kalsiyum karbonat, madencilik veya taş ocakçılığında kullanılır. Kalsiyum karbonat üreticileri, saf kalsiyum karbonattan mermerden üretilebilir veya karbondioksitin bir kalsiyum hidroksit çözeltisine geçirilmesiyle hazırlanabilir.

Kalsiyum karbonat, dünya tarihi hakkında önemli bilgiler sunabilir. Kalsiyum karbonat sığ sularda bulunması ile bilinir. Dolayısıyla, kalsiyum oranları incelenerek dünyanın coğrafi geçmişi ile ilgili bilgi sahibi olunabilir.

Kalsiyum kaynağı besinlerin neler olduğunu detaylı bir şekilde öğrenmek için "Kalsiyum Nedir, Nasıl Kullanılır?" yazısını okuyabilirsiniz.

Not: Herhangi bir sağlık sorununuz veya düzenli bir biçimde kullandığınız ilaç varsa, doktorunuza ya da konunun uzmanı bir kişiye danışarak tüketmeniz tavsiye edilir!

Sıkça Sorulan Sorular

Kalsiyum Karbonat Suda Çözünür mü?

Kalsiyum karbonat saf suda çok düşük bir çözünürlüğe sahiptir (25 C'de15mg/ L). Kalsiyum karbonat, suyun sıcaklığı azaldıkça çözünürlüğünün artması nedeniyle sıra dışı bir özelliğe sahiptir (3).

Kalsiyum Karbonat Asit mi Gaz mı?

Kalsiyum karbonat bir çeşit kimyasal moleküldür. Taşlarda, incilerde, bazı kabuklu deniz canlılarının kabuklarında ve yumurta kabuğunda kalsiyum karbonat bulunur. Kalsiyum karbonat gaz yapıda değildir. Tüm metal karbonatlar gibi kalsiyum karbonat da karbondioksit gazı üretmek için asidik çözeltilerle reaksiyona girer. Antiasit etkisi ile (asit giderici) mide asidinin nötr hale getirilmesine yardımcı olur.

Kalsiyum Karbonat Hangi Besinlerde Bulunur?

Kalsiyum karbonat meyve, sebze ve et ürünleri içerisinde bulunmaz ancak ilave olarak bazı gıdalara eklenebilir. İçerisinde kalsiyum karbonat molekülünün bir bileşeni olan kalsiyum bulunan besinlerin bazıları şunlardır:

• Chia Tohumu
• Soya Sütü
• Badem
• Kuru incir
• Tofu
• Ay çekirdeği
• Brokoli
• Edamame
• Susam
• Tatlı Patates
• Portakal ve portakal suyu

Kalsiyum Karbonat Nasıl Elde Edilir?

Kalsiyum karbonatın en yaygın formları fosilleşmiş salyangoz kabuklarından, kabuklu deniz hayvanlarından ve mercanlardan elde edilen tebeşir, kireç taşı ve mermerdir. Her üç form da, saflık, beyazlık, yoğunluk ve homojenlik dahil olmak üzere birçok açıdan farklılık gösterir. Kalsiyum karbonat, doğadaki bu formları üzerinden elde edilir (4).

Not: Herhangi bir sağlık sorununuz var ise gıda takviyelerini kullanmadan önce doktorunuza danışmanızı tavsiye ederiz.