Çemen Otu Nedir, Nasıl Kullanılır?

Çemen Otu Nedir?

Çemen otu (Fenugreek, Trigonella Foenum-Graecum) Fabaceae familyasına ait yıllık bir bitkidir. Dünya üzerinde yarı kurak yerlerde yetişen bir ürün olarak bilinmektedir. Arap yarım adası, Hindistan bölgelerinde yaygındır. Tohumları ve yaprakları Güney ve Orta Asya mutfaklarında yaygın olarak kullanılır. Geleneksel olarak libido ve diyabet ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca yine tarihte geleneksel tedavi uygulamalarında sindirimden cilt sorunlarına dek kullanıldığı bilinmektedir (1).

Çemen Otu Faydaları

Yüzyıllardır, çemen otu sağlık faydaları sebebiyle antik insanların da tercih ettiği bir bitki olmuştur. Sindirim ve solunum rahatsızlıklarını, ağrılı adet ve rahim problemleri gibi jinekolojik sorunlar için kullanılmıştır. Günümüzde çemen en yaygın olarak, emziren annelerin sütünü artırmaya ve diyabetli insanlarda kan şekeri düzeylerini azaltmaya yardımcı olarak kullanılır. Araştırmalarda çemen otu çayı tüketen annelerde anne sütü üretiminin arttığı gözlemlenmiştir. Meme bezleri hormonal stimülasyon ile modifiye edilmiş ter bezleridir ve çemen otunun, ter üretiminin uyarılması üzerinde bir etkisi vardır (2).

Çemen otu ayrıca astım gibi rahatsızların bazı semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilecek flavonoid antioksidanlar gibi antienflamatuar bileşikler içerir (3). Ek olarak çemen takviyeleri genellikle testosteron seviyelerini arttırmak için doğal çözüm olarak tercih edilmektedir (4).

Ancak çemen otu ve çemen otu ürünleri bir tedavi yöntemi olarak düşünülmemeli ve kullanılmamalıdır. Bahsedilen rahatsızlıklar için daima bir hekime başvurulması gerekmektedir.

Çemen Otu Nasıl Kullanılır?

Çemen bitkisi (kurutulmuş veya taze yapraklar halinde), baharat (tohum) ve sebze (taze yapraklar) olarak kullanılır. Sotolon, çemenin ayırt edici keskin kokusundan sorumlu olan kimyasaldır.

Kaba şekilli, sarı-kehribar renkli çemen tohumu sık sık Hint Yarımadası'nın mutfaklarında, turşu, sebze yemekleri, baharat karışımlarının hazırlanmasında hem bütün hem de toz halinde kullanılır. Acıyı azaltmak ve lezzeti arttırmak için sıklıkla kavrulur.

Taze çemen yaprakları, Hint kıtasında "aloo methi" (patates çemeni) yapmak için kullanılır. Filizlenmiş tohumlar ve çemen yeşillikleri salatalarda kullanılır. Hindistan ve Mumbai’de genç bitkilerin kökleri hasat edilir, pazarlarda ve çarşılarda küçük demetler halinde çemen baharatı olarak satılır. Ürünlerin toprakları raf ömrünün uzaması için yıkanır.

Fars mutfağında, çemen yaprakları kullanılır. Bu yapraklar, ghormeh sabzi adında İran yemeği olarak bilinen ve Eshkeneh’in de dahil olduğu birçok yemeğin bileşenidir.

Mısır mutfağında, özellikle köylüler, çörek otu tohumu ve yapraklarını pide ekmeğine ekleyerek, diyetlerinin temelini oluşturan “merara merafı” yapmak için kullanırlardı. Çemen otu Etiyopya mutfağında da sıkça kullanılır.

Yemen’de çemen tohumu çekirdekleri suda bekletilir; acı baharatlar, zerdeçal ve limon suyu ile karıştırılır. Bu yaygın karışımın tadı köri sosunu anımsatmaktadır ve özel törenlerde tüketilir.

Çemen Nasıl Yapılır?

Çemen yapımı Türk mutfağında çemen otu tohumu, kimyon, karabiber ve diğer baharatlar eklenerek gerçekleştirilmektedir. Özellikle pastırmanın yapımında kullanılmaktadır (5).

Otsu, dikenli bir asma olan kudret narı hakkında da ayrıntılı bilgi edinmek için “Kudret Narı Nedir, Nasıl Kullanılır?” makalesine göz atabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Çemen Otu Tohumu Saça Nasıl Uygulanır?

Çemen otu tohumu takviyeleri sadece toz olarak değil konsantre hale getirilmiş sıvı ekstrakt olarak da mevcuttur. Çemen tohumu ağızdan diyet takviyesi olarak alınabileceği gibi topikal olarak saç ve saç derisi tedavisi amacıyla da uygulanabilmektedir.

Çemen otunu topikal olarak kullanmak istiyorsanız birkaç çorba kaşığı tohumu birkaç saat veya gece boyunca suda bekletin. Bu tohum üzerinde jel gibi bir etki yaratacaktır.

Ardından, ince bir macun oluşturmak için tohumları öğütün. Bu macunu doğrudan saçınıza ve saç derinize uygulayabilir veya hindistancevizi yağı, yoğurt, bal ve sütle karıştırarak bir maske haline getirebilirsiniz. Elde ettiğiniz maskeyi saçınızda yaklaşık 10 dakika tuttuktan sonra ılık suyla durulayıp hafif bir şampuanla temizlemeniz yeterli olacaktır.

Pek çok insan için güvenli olmasına rağmen, hamileyseniz ve fıstık veya nohuta karşı alerjiniz varsa çemen takviyelerinden kaçınmalısınız. Rahatsızlıklarınızdan emin değilseniz, takviye kullanmadan önce sağlık uzmanınıza mutlaka danışın.

Çemen Tozu İçinde Neler Var?

Çemen tohumu bileşenleri arasında flavonoidler, alkaloidler, kumarinler, vitaminler ve saponinler bulunur. En yaygın alkaloid trigonellindir ve kumarinler arasında ise sinnamik asit ve skopoletin bulunur.

Not: Herhangi bir sağlık sorununuz var ise gıda takviyelerini kullanmadan önce doktorunuza danışmanızı tavsiye ederiz.